Citizen Science-projecten
Burgers betrekken bij de wetenschap is om meerdere redenen van groot belang. Allereerst kunnen ze zo op actieve wijze worden meegenomen in kwesties die van invloed zijn op hun dagelijkse gezondheid en de kwaliteit van hun lokale omgeving. Daarnaast helpt het hen om meer inzicht te krijgen in hoe de wetenschap werkt en om zelf tot actie over te gaan. Tot slot kan het betrekken van burgers de wetenschap zelf verbeteren. Deze pagina bevat een overzicht van WUR-projecten op het gebied van Citizen Science.
Burgerwetenschap voor stedelijke bodems
6 oktober 2024
Het project “Levende Technosols” maakt gebruik van burgerwetenschap om de rol van regenwormen in de evolutie en ruimtelijke variabiliteit van Technosols (door de mens gemaakte bodems) en hun ecosysteemdiensten te onderzoeken. Burgers zijn essentieel voor het bodemonderzoek door het helpen verzamelen van gegevens en het helpen bestuderen hoe menselijk beheer van invloed is op bodemvorming, koolstofopslag, waterbeschikbaarheid en regenwormgemeenschappen in stedelijke omgevingen. Door burgers te betrekken bij praktijkgericht onderzoek bevordert het project de betrokkenheid van de gemeenschap bij milieuduurzaamheid. Tegelijkertijd draagt het bij aan het ontwikkelen van op regenwormen gebaseerde strategieën om de ecosysteemdiensten van de bodem in steden te verbeteren. Deze gezamenlijke aanpak stelt burgers in staat om kennis te co-creëren voor veerkrachtigere stedelijke ecosystemen.
Dit project verkent hoe burgerparticipatie samenwerkingen tussen verschillende sectoren kan verbeteren, met name bij het aanpakken van complexe maatschappelijke uitdagingen. Door burgers direct te betrekken bij besluitvormingsprocessen en samenwerkingsinspanningen, beoogt het project inclusievere en effectievere oplossingen te bevorderen. Met twaalf cross-domain partnerschappen creëren en delen we kennis voor duurzame betrokkenheid van patiënten en/of burgers. Tijdens het project zullen we onder andere kennissessies en webinars organiseren.
Dit project richt zich op het empoweren van gemeenschappen door sociale cohesie en veerkracht te bevorderen. In drie gemeenten in de Nederlandse provincie Overijssel, Losser, Wierden en Zwolle, worden inspanningen geleverd om een gezonde leefomgeving te creëren in kwetsbare wijken. De gemeenten verkennen manieren van cross-domain samenwerken in de buurt met bewoners en professionals. In dit project streven we ernaar praktische expertise te ontwikkelen over de effectieve elementen en ervaren voordelen van cross-domain samenwerking en burgersparticipatie voor gezonde leefomgevingen in kwetsbare wijken. We gebruiken participatieve actieonderzoek om met alle belanghebbenden samen te werken door middel van co-productie en om samen te reflecteren en leren.
Health & Society (WUR) werkt samen met Stichting Mijn Data Onze Gezondheid om het potentieel van Citizen Science voor Pandemische Paraatheid te verkennen. In dit project willen we inzicht krijgen in hoe burgers effectief deelnemen aan kennisontwikkeling, zelfs in tijden van hoge spanning, zoals een pandemie.
Het Power 4 Parents-programma is gericht op het verbeteren van de dieetkwaliteit van ouders in het eerste jaar na de bevalling door gebruik te maken van een empowermentstrategie. Power 4 Parents wordt ontworpen op basis van een literatuurstudie en co-creatiesessies met betrokkenen zoals lactatie-experts, diëtisten en jeugdgezondheidsprofessionals. Dit ondersteunt de betrokkenheid van actoren en is een voorwaarde voor het succes van de strategie. Dit project bouwt voort op het Power 4 Gezond Zwanger programma dat werd uitgevoerd aan de Wageningen University & Research met stakeholders zoals het Voedingscentrum en de Vereniging van Diëtisten.
Burgers dragen bij aan het verzamelen van data over de mate van muggenoverlast die wordt ervaren en over de muggen die binnenshuis worden gevangen. Er wordt al routinematige surveillance uitgevoerd met muggenvallen, maar het is onduidelijk hoe representatief dit is. Via citizen science wordt gestreefd naar het verschaffen van meer inzicht over de blootstelling aan muggen. Lees hier meer over hoe burgers bijdragen aan de muggenradar.
Citizen science wordt ingezet voor effectievere respons op milieu gerelateerde volksgezondheidscrises in Afrikaanse partnerlanden. Er wordt gewerkt met communities. Het is een tool om koppelingen tussen de gemeenschappen, onderzoek op het gebied van de volksgezondheid en de training van gezondheidsprofessionals te verbeteren. WUR geeft leiding aan het citizen science-onderdeel door workshops en 'science shop'-pilots te organiseren in Afrikaanse partnerlanden. Lees hier meer over het verbeteren van lokale gezondheidssystemen.
Zogeheten farmer promoters en kleine bananenboeren kunnen met een gezamenlijk ontwikkelde smartphone-app (BXW-app) gegevens over bananenziekte-prevalentie vastleggen en toegang krijgen tot betrouwbare informatie over de bestrijding of preventie. Het doel van het project is om citizen science en ICT-innovatie in te zetten voor het ontwikkelen van efficiënte, (kosten)effectieve en schaalbare tools ter verbetering van de preventie en bestrijding van Banana Xanthomonas Wilt (BXW) in Oost- en Centraal-Afrika. Lees hier meer over het project dat plaatselijke kenners inzet voor de preventie en bestrijding van de bananenziekte.
Burgers in Nederland kunnen in hun eigen omgeving de waterkwaliteit van waterlichamen controleren door middel van het project 'Waterdiertjes.nl’. Diersoorten en bijbehorende aantallen van een genomen monster worden ingevoerd in de webapp Waterdiertjes.nl. De webapp geeft vervolgens informatie over de kwaliteit van het water. Zo kunnen vrijwilligers de kwaliteit van de wateren in hun omgeving controleren. De weergave van alle scores op een kaart verschaft veel inzicht en draagt bij aan de monsters, die al worden genomen door professionals. Lees hier meer over hoe burgers helpen bij het controleren van waterkwaliteit.
Kennis van boeren wordt gecombineerd met wetenschappelijke kennis in het WATERAPPS onderzoek in Bangladesh. De app levert een verbeterde voorspelling van weersomstandigheden en klimaat-risico's zodat lokale boeren betere beslissingen kunnen nemen bij de teelt en oogst. De inzet van praktijkkennis van de lokale mensen zorgt voor een betere app en uiteindelijk voor het vergroten van de weerbaarheid van lokale, kwetsbare boeren. Het delen van informatie heeft veel voordelen, met als voornaamste het leerproces voor alle betrokken partijen. Lees hier meer over de samenwerking en resultaten.
Burgers in de wijken en ervaringsdeskundigen dragen bij aan het verbeteren van de ervaren gezondheid van gezinnen in achterstandssituaties. De burgers en ervaringsdeskundigen worden betrokken bij de onderzoeksactiviteiten, waarbij ze ondersteuning verlenen bij ontwikkelings-, implementatie- en evaluatieonderzoeksactiviteiten. Het programma 'Samen Kansrijk en Gezond' werkt samen met de mensen in de wijk aan ontwikkelings-, implementatie- en evaluatieonderzoeksactiviteiten. Zo kunnen ze bijvoorbeeld andere burgers interviewen en/of helpen bij het interpreteren van data. Lees hier meer over hoe citizen science empowerment stimuleert.
Burgers (of amateur wildspotters) classificeren wilde dieren op de miljoenen camerabeelden van de Hoge Veluwe in het project Snapshot Hoge Veluwe. Voor het nationale park betekent het betrekken van het publiek bij de classificatie een extra manier om de kennis en belangstelling voor wild bij het publiek te vergroten, en om wildspotten op de Veluwe aan te moedigen. Lees hier meer over de ecologie van wild door cameravallen.
Het Power 4 Gezond Zwanger-programma heeft als doel de dieetkwaliteit van zwangere vrouwen te verbeteren door empowermentconsultaties door verloskundigen en diëtisten. Het programma is ontwikkeld via een co-creatieproces met zwangere vrouwen, verloskundigen en diëtisten. Het programma is geïmplementeerd en geëvalueerd in 16 verloskundigenpraktijken in Nederland, met 342 deelnemende zwangere vrouwen (186 interventiegroep, 156 controlegroep). Het programma is geëvalueerd onder zwangere vrouwen, verloskundigen en diëtisten met een mixed-method procesevaluatie. Niet alleen door deel te nemen aan het Power 4 Gezond Zwanger-programma, maar ook door actief deel te nemen aan de ontwikkeling en evaluatie, worden zwangere vrouwen empowered om de controle over hun gezondheid te nemen.
Om beter te kunnen omgaan met droogte, moeten menselijke invloeden op droogte beter worden begrepen. Het project 3D droogtediagnose combineert inzichten uit de socio-hydrologie en het waterbeheer tot een geheel nieuwe benadering. Zo wordt droogte op verschillende schaalniveaus onderzocht, gerelateerd aan lokale watervoorraden en virtuele watertransfers. Het onderzoek vindt plaats samen met netwerken van gebruikers, beheerders, handelaars, en beleidsmakers. Lees hier meer over het project dat menselijke invloeden, en overleg met actoren ook meeneemt om droogte beter te begrijpen.
Mensen die zijn gebeten door een teek krijgen de mogelijkheid om deel te nemen aan onderzoek naar tekenbeten en de ziekte van Lyme. Mensen kunnen melding doen van een tekenbeet of een zogeheten erythema migrans (rode ring). Met deze analyse hoopt het team van project ‘Tekenradar.nl’ te kunnen bepalen hoe groot de kans is om ziek te worden na een tekenbeet. Lees hier meer over hoe burgers bijdragen aan informatie over teken in Nederland.
Mensen uit heel Nederland verzamelen waarnemingen van jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur, zoals de bloei van bomen, en de start van de vogeltrek. Met deze gegevens van natuurkalender.nl worden effecten van klimaatverandering op de natuur en de gevolgen daarvan in kaart gebracht. Daarbij wordt ook gekeken naar hoe het best met deze gevolgen kan worden omgegaan. Lees hier meer over de natuurkalender.